MZ kroz istoriju

[svakak 15 Napisano Decembar 14, 2007]

Dajem sebi zadatak, a pozivam i druge, da napišem nešto o MZ-u krov vrijeme, o ogromnim sportskim uspjesima, o bronim tehničkim inovacijama...

 

Za početak (dok ne uhvatim vremena za pisanje) evo par slika skeniranih iz knjige MZ Das Kultbuch

http://togs.biz/josip/galerija/?galerie=MZ_kroz_vrijeme

[sstruja 115 Napisano Decembar 14, 2007]

Ne bi bilo lose da napisete jedan kompletan MZ istorijat, onako za naslovnu stranu!!! Mozda istorijat fabrike pa zasbno i sportski istorijat i slicno?

[Wolflord 15 Napisano Decembar 21, 2007]

Evo texta o MZ-u koji sam obecao. Necu preradjivati text vec cu preneti u originalu.

Izvor je MOTO PULS broj 78. ;D

 

Motorrad Zschopau

Motocikl za mase

 

Ova ce kratica izazvati razne reakcije kod starijih i mladjih motociklista, no sigurno svi znaju da je to stara njemacka tvrtka, koja je oduvjek proizvodila iskljucivo motocikle za najsiru populaciju. U doba socrealizma to je znacilo da je motocikl prometalo koje mora biti ucinkovito, jednostavno i krajnje upotrebljivo.

 

Nije tu bilo elegancije niti visokog sjaja. Poput drugih proizvoda istog podrijetla, MZ-ovi motocikli su bili spartanski(ova rec me posebno raduje ;D), obicni strojevi. Proizvedeni u ondasnjoj Istocnoj Njemackoj, na cestama te i slicnih zemalja bilo je na milijune MZ-ovih motocikala. Ali ne samo tamo - cak i na zapadnom trzistu naslo se MZ motora: osobito u Britaniji, Zapadnoj Njemackoj, Kubi pa cak i na dalekom istoku. Nerijetko su se mogle vidjeti danas nezamislive slike kako se na MZ-u prevozi sjeno, cigle, gradjevinski materijai i slicno.

 

Tvornica MZ nastala je odmah posle Drugog Svjetskog rata. Veliko iskustvo u razvitku dvotaktnoh motora imala je tvrka koja se nakon raspada DKW-a preselila u Zchopau, maleno istocnonjemacko mjesto na sjeveru zemlje. U to su doba dvotaktni motori bili vrlo popularni upravo u Istocnoj Njemackoj, te opcenito u cjelom istocno europskom bloku. Zbog jednostavnosti i niske cijene bili su dostupni masama "gladnima" motorizacije. NO, nisu to bili samo motocikli. Dvotaktno motori su pokretali i automobile, primjerice Wartburg ili Trabanta, danas vec zaboravljene popularne automobile. Motocikala MZ bilo je kod nas dosta. Moglo ih se kupiti u prodavaonicama "Auto Hrvatske"(kao i u celoj staroj Jugoslaviji), i to uglavnom modele 150, 175 i 250 ccm.

 

Iako je motociklisticka "avangarda" na njih gledala s dozom prezira, ovi odlicni motocikli to ne zasluzuju. Iako je po svim tadasnjim standardima bio inferioran dizajnom, to je ipak bio motocikl na mjestu. To se odnosi na sve modele, a cijena im  je bila mozda najveci adut. Za tek nesto malo vise ondasnjih dinara mogli ste kupiti MZ-a umjesto Tomosa.

 

Na vibracije i "dahtanje" priliko oduzimanja gasa nitko tada nije obracao pozornost i sve je bilo jednistavno i prosto, od "pipaca" za benzin pa do coka ili "kurble" za paljenje. Disk kocnice na prednjem kotacu od 18 inca dosle su tek krajem sedamdestih, a zadnji kotac od 16 inca zadrzao se do zadnjih modela, zajedno s bubanj kocnicom. Okvir je bio kombinacija cetvrtastog profila i okruglih cijevi jednostavnog trokutastog oblika kod modela ES.

 

Kasniji modeli ETZ imali su hvatiste agregata samo na zadnjoj strani, tako da je okvir s donje strane bio otvoren, iako to nije bilo bas idealno resenje za stabilnost. Modeli s pocetka sezdesetih bili su rjedji, a danas su prava rijetkost. To se odnosi na modele 125, 175 i 250 ES, no tvornica MZ proizvodila je i  neke tipove motocikala koji kod nas nisu bili u prodaji, poput MZ-a 350 Boxera. Ovaj dvotaktni boxer motorbio je rijetka izvedenica u tehnickom smislu, vrlo zanimljiva i tada avangardna.

 

Tvrtka MZ do sezdesete godine zvala se "IFA". Kratica MZ, koja znaci Motorradwerke Zchopau, oznava vrstu proizvoda i grad u kojem je bilo sjediste tvrtke.

U MZ-u su mnogo ulagali u razvoj, iako se to na prvi pogled ne bi reklo. Razvoj je bio vrlo vazan faktor uspjeha MZ-a. Sezdesetih godina MZ je bio aktivan na natjecanjima svetskog prvenstva u cestovnom motociklizmu i s velikim je uspjehom proslavio ime tvrtke po cijelom svjetu.

Kako je opadalo zanimanje dvotaktnim motorima, a i zbog politickih promjena pocetkom devedesetih, doslo je i do promjena u MZ-u. Tvrtka se pod pritiskom trzista i konkurencije na cetvorotaktne motore. Najpre su to krajem devedesetih bili hibridi s japanskim agregatima i njemackom ciklistikom. Vec pocetkom novog tisucleca, MuZ, kako se sada firma preimenovala, pocela je s konstrukcijom, ali i produkcijom vlastitih agregata.

 

No, ovo je pocetak jedne nove price. U 40 godina aktivnosti o kojima govorimo MZ je bio jedan od vodecih proizvodjaca motocikala u Europi.

Zaista su rijetki motociklisti koji nisu nikada probali "Emzu", kako smo je popularno zvali. Cak i danas MZ mozete vidjeti na cestama u funkciji kao nekad.

Ono sto je vrlo zanimljivo i nepoznato je sprtska aktivnost tvrtke MZ. Iako smo se samo dotaknuli te teme, u jednom od sledecih nastavaka poblize cemo vas sa time uposzati. (ovo ceka sa nestrpljenjem )

 

Tvrtka MZ je, nazalost, u mnogo cemu bila limitirana, kao i sve njoj slicne iza takozvane "Zeljezne zavjese". To zapravo jos i povisuje vrijednost ove marke. Ograniceni kontakti i vrlo skroman izbor materijalnih resursa i novih tehnologija sigurno su usporili razvoj ove tvrtke. Medjutim, stici ce oni to u nekom novom vremenu koje je za MuZ vec pocelo.

 

E, ali... MuZ je bilo naziv od 1992 do 1999. Ime MZ je vraceno(hvala bogu) uz jedan lep slogan "MZ is Back!"

P.S- ove zadnje informacije sam saznao iz MOTO PULS broja 79, kada je jedan fan MZ-a ispravio gresku novinara MOTO PULS-a.

[DUKI 215 Napisano Decembar 22, 2007]

Evo jednog teksta.

 

Mladi Danac Jorgen Skafte Rasmussen je 1906.godine kupio fabriku tekstila u Zschopau.Poceo je da proizvodi masine za tekstil i delove  automobila.Fabrika je 1917.godine dobila ime DKW(Dampft Kraft Wagen)ili srpski receno“automobili na parni pogon.Motocikl Golem & Lomos koristio je DKW motor sa unutrasnjim sagorevanjem.Na 800 km dugoj trci od Berlina do Heidelberga 1921. godine ovaj motocikl je zauzeo sva tri prva mesta.Prva proizvodnja motocikala u DKW-u pocela je 1922.godine.Vec 1936.godine DKW je sirom sveta imao preko 5000 dilera i drzao 36 posto svetske prodaje motocikala.Onda je dosao rat i doneo ogromna razaranja koja nisu postedela ni moto industriju.Fabrika DKW-a u Zschopau je tesko ostecena u saveznickom bombardovanju,a jos gore je bilo sto se nalazila na tritoriji koja je potpala pod sovjetsku upravu.Po naredjenju sovjetske vojne administracije fabrika je,kako su to Rusi svugde radili,razmontirana 1946.godine i preneta u Sovjetski Savez.Posto je u Istocnoj Nemackoj izvrsena nacionalizacija,ono sto je ostalo od DKW-ovih prostorija u Zschopau potpalo je 1.jula 1948.godine pod drzavni koncern IFA(Idnustrieverwaltung Farzenbau),a vlasti su resile da obnove proizvodnju motocikala.Posle bezbroj problema proizvodna je pocela u maju 1950

 

I tako je rodjen MZ-legenda sa istoka

 

Robna kuca“Beograd“.drugi sprat,odeljenje tehnike,godina 1975.Medju motokultivatorima,biciklima i aparatima za prskanje vinograda ponosno stoji motocikl plave boje,oko kojeg u bilo koje doba dana nekoliko napaljenih klinaca zacakljenih ociju groznicavo smislja kako da smogne magicnu cifru od milion dinara i postane vlasnik motornog dvotockasa MZ 250 TS.Niko i ne gleda narandzaste“cezetke“koje su se scucurile u blizini,iako su dosta jeftinije.TS je petobrzinac,bre!!! I nece da“ustine“posle sto kilometara provedenih na putu ka moru kao Jawa.Veselo ce da obavi sve sto se od njega zahteva i da se bezbedno vrati kuci.Izmoljakas pare od matoraca,tetaka i baba,odes lepo u Robnu kucu i kupis bre Emzejca!!!

Dok su se u to vreme na svetskoj sceni desavala cuda-Englezi propadali,a Japanci postajali broj jedan,nama su bile dostupne Jawe i MZ-i.Stofane zvonarice,motoristicke jakne od skaja,frizure ala Zdravko Colic,i zvonki stropot jednocilindricnog dvotaktasa-sve to pomesano sa uzavrelim tinejdzerskim hormonima i snovima o dalekim putovanjima,barem do mora.Eto kako je za neke od nas tih godina izgledala sreca.

Bez obzira sto su uskoro i kod nas pocele da pristizu ozbiljne sprave iz Japana,Nemacke i Italije,i dalje je ostalo nepisano pravilo da je veliki broj motociklista sa ovih prostora u svom razvojnom putu kao najvazniju kariku ,i prvi pravi motocikl imali neki od istocnonemackog MZ-a.Moram da naglasim da je MZ uz BMW najuspesnija nemacka fabrika motocikala.Sustinska razlika je u granici koja je nekada delila Nemacku na Istocnu i Zapadnu.Dok je BMW proizvodio motocikle za trziste bogatog zapada,MZ je vecinu svijh motocikala plasirao na istok,Od Istocne Nemacke pa sve do Irana.Obe fabrike su na svojim trzistima postigle ogroman uspeh.

 

Kao prvi IFA motocikl pravljen ja nesto izmenjeni predratni model DKW-a RT125.Prvi samostalni projekat koji je lansiran 1952.godine bio je model BK350.Bio je to prilicno interesantan motocikl sa dvotaktnom dvocilindricnom“bokser“masinom,teleskopskom prednjom viljuskom i kardanskim prenosom.Snaga koju je razvijao bila ja 17 ks,sto je bilo dovoljno za maksimalnu brzinu od 117 km/h.Proizvodio se do 1959.godine.U to vreme IFA je vec uveliko plasirala motocikle pod imenom MZ,sto je bila skracenica za Motorraderwerke Zschopau.Naziv MZ prvi put je upotrebljen 1953.godine kada je cuveni inzenjer Walter Kaaden osnovao MZ Sportsko Odelenje,sa namerom da razvija takmicarske motocikle,kako za brzinske,tako i za terenske trke izdrzljivosti.Dok su terenci bili uglavnom serijski motocikli sa kramponkama i prilagodjenim vesanjem,motocikli za brzinske trke bili su u samom svetskom vrhu.

1960.godine MZ je jos proizvodio model 125/3,koji je bio u stvari usavrseni,vec pomenuti DKW RT125 koji je sada imao 6.5 KS na 5200 o/m,a dobio je i cetvrtu brzinu.Tu su bili i veci ES 175 i ES 250,kao i terenci ES 175G/250G.Sve modele je karakterisao potpuno zatvoreni pogonski lanac,resenje koje ce se primenjivati sledecih 30 godina

Vec 1955.godine trkacki MZ od 125 ccm imao je na svojoj jednocilindricnoj dvotaktnoj masini roto-ventil,i razvijao je 15 KS sto mu je bilo dovoljno za postizanje 152 km/h.Sledece godine na trkama za Svetsko prvenstvo zablistao je mladi Ernst Degner,a njegov MZ postao je prava nocna mora za konkurenciju(ala ovo lepo zvuci).Za trkacku sezonu 1959. MZ je po prvi put angazovao jednog stranog vozaca-Svajcarca Luigi Taverija.U toku narednih 15 godina,na trkackim MZ-ima su se oprobali mnogi slavni vozaci,medju njima i Mike Hailwood,Silvio Grassetti i Garz Hocking.Trkacka 125-ica je 1960.godine imala 23.5 KS i maksimalnu brzinu od 180km/h,da bi se sledece godine snaga popela na 25 KS,a brzina na cak 193 km/h.Medjutim Degner je 1961.godine iskoristio trke u Svedskoj i prebegao na zapad,ponevsi sa sobom i strogo cuvane tehnicke tajne MZ-ovih dvotaktnih masina.Sve to je predao Suzukiju,i postao njihov fabricki vozac.Zahvaljujuci tome Suzuki je napravio svoj prvi uspesni trkacki motocikl sa roto ventilom,a vozio ga je i pobedjivao,naravno,Degner.(eto sta se radi)U svakom slucaju Degnerovo bekstvo predstavljalo je tezak udarac,od kojeg se MZ-ovo Sportsko odeljenje nikada nije u potpunosti oporavilo.

Jedan od najinteresantnih motocikala napravljen u MZ-u bio je projekat na kojem se intenzivno radilo pocetkom sezdesetih godina,a bio je opremljen Wankel motorom.Vodom hladjeni prototip KKM 175W ispitivan je 1963.godine dok je KKM 175L sa vazdusnim hladjenjem napravljen 1965.godine.Obe masine su bile zasnovane na konceptu koji je u zapadno-nemackoj fabrici NSU patentirao Felix Wankel,otac motora sa rotacionim klipom.Prototip KKM 175L razvijao je 24 KS pri 5750 o/m,i motocikl ja dostizao 130 km/h.Iako su odgovorni u MZ-u tvrdili da je ovo sa tehnicke strane bio apsolutni uspeh,citav projekat je zavrsio u fioci,a fabrika se posvetila usavrsavanju konvecionalnih dvotaktnih masina.Glavni razlog za ovo bila je cena.Naime da bi se model sa wankel motorom uveo u proizvodnju,bila je potrebna potpuna promena proizvodne linije,kao i kupovina patenta od NSU-A.Kada se podsetimo da su tek posle deset godina Suzuki sa modelom RE5 i Herkules sa W2000 izbacili serijske motocikle sa wankel motorom,i pukli,ispada da su u MZ-u bili u pravu.

Tokom sezdesetih godina  MZ-ovi serijski modeli bili su opremljeni prednjom viljuskom tipa Earls,koja je motociklima davala glomazan izgled,ali je zato i obezbedjivala izuzetnu udobnost(neki se i dan danas kunu da nista udobnije nisu vozili).Ovi modeli su zbog cudno dizajniranog sklopa rezervoara i prednjeg fara,kod nas bili poznati kao“televizori“.Da bi razbili ovaj uveliko zastareo imidz u MZ-u odlucuju da izbace modernizovani ETS 250 Trophi Sport,i sa ovim modelom 1970.godine proslavljaju milioniti proizvedeni motocikl.Iako je u osnovi koristio istu masinu,bio je 4 kg laksi,i imao je 19 KS,pa je razvijao cak 130 km/h.Osim toga izgledao je znatno sportskije od“televizora“,sto je pozdravljeno od strane vec pomenutih tinejdzera sirom Istoka.Medjuti zilavi ES ili ti“televizor“se odrzao u proizvodnji sve do 1977.godine,a u njega se jos uvek kunu u pustinjskim predelima i oko Kaspijskog jezera gde je i dan danas ostao kao najpouzdaniji prevoz.Na evropskom trzistu ETS-a 1973.godine zamenio je TS koji je dobio petu brzinu,i proizvodio se citavu deceniju,do 1983.godine.Tada ga je zamenio ETZ,model koji se i dalje u velikom broju vozi nasim dzadama .Iako je imao samo 2 KS sange vise od TS-a(21 KS),ETZ je predstavljao znacajan naprerdak u vise oblasti,a pre svega u pogledu kocenja jer je dobio prednju disk kocnicu.U Istocnoj Nemackoj je bilo moguce kupiti Fabricki racing kit za ETZ,jer je tamo vozen MZ-Kup.Sa ovim kitom dobijalo se cak 44 KS,sto je ovaj smireni motocikl pretvaralo u nervoznu zver,koja je za male pare pruzala kompletno trkacko zadovoljstvo.

Pad Berlinskog zida nagovestio je i kraj MZ-a kakvog smo poznavali.Koncer Deutsche Trehand preuzeo je MZ septembra 1990.godine.Medjutim prodaja je uprkos grcevitim pokusajima modernizacije gotovo zamrla,pa je krajem 1991 MZ bankrotirao.U julu 1992 godine na ostacima nekada mocne firme osnovana je fabrika MuZ.Za razliku od 3000,nova fabrika je zaposljavala svega 80 radnika.Tako je pocelo mukotrpno radjanje iz pepela ovog cuvenog imena,no to je neka druga prica .

 

Tekst izasao u“MOTO MAGAZIN-u“aprila 2005,ja sam ga samo malo obradio. 

 

 

Mladi Danac Jorgen Skafte Rasmussen je 1906.doc

[DUKI 215 Napisano Decembar 28, 2007]

nekada...

 

[snake 5 Napisano Decembar 29, 2007]

Evo i ja sam iscackao text iz "moto revije":

 

Bajkeri koji su davno pocinjali svoju karijeru, vjerovatno se danas sa sjetom sjecaju dana kada su sa tomosa prelazili na MZ ili jawu.Bio je to uvjek veliki korak , jer se ipak prelazilo sa manje kubikaze na respektabilnih 250 ili 350ccm.Doduse , moglo se tu birati izmedju 125 , 150 , 250 i 350ccm, ali se redovno uzimalo najjace sto se tad moglo kupiti u ondasnjoj jugi.

Trkacka istorija MZ-a je bila vrlo bogata i vrlo respektabilna od 50-ih do 70-ih godina.MZ je skracenica od Motorrad Zschopau, a koristila se kao komercijalni naziv za motocikle koji su dolazili iz mjesta Zschopaua u tadasnjem DDR-u.U tom su mjestu prije rata bili sjediste i pogoni velike njemacke moto kuce DKW,a komunisticka vlast firmu je preimenovala u IFA-Motorrad-werk Zschopau i vec 1948. godine pocela se pripremati za proizvodnju. Istovremeno pocinje i rad trkaceg djela podsticajem DKW-a,koji je prije rata bio ucesnik moto trka.

Walter Kaaden, cesto nazivan “ocem modernih dvotaktnih motora “je bio glavni konstruktor MZ-ovih masina koje su mu donjele svjetske uspjehe.Od 1953. godine radi u trkackom djelu , a najvaznija su mu dostignuca montaza karburatora sa usisom na blok motora , preko rotacionog diska (ventila).Vec 1950. godine MZ osvaja trece mjesto na drzavnom prvenstvu,a dolaskom Kaadena i njegovih saradnika motor sa 125ccm vec 1954. godine juri brze od 180 km/h, i to sa samo 25 KS.Uporedo se razvija i motor od 250ccm, koji na testiranju 1955. godine postize najvecu brzinu od 190 km/h.Godine1956. izlazi novi motor sa 250ccm koji je imao moderno postavljenu radilicu za 180 stepeni, a sa 32 KS pri 9500 o/min dostizao je najvisu brzinu od 200 km/h.

Valja naglasiti da je MZ-ov trkacki tim puno paznje posvecivao i aerodinamici, pa su njegovi modeli redovno imali montirane aerodinamicke oklope u

raznim varijantama.

 

U sezoni 1959/60. na motor od 125ccm ugradjuje se BFV-ov karburator od 27mm pa na maksimalnih 10.500 o/min razvija 22KS, ali zahvaljujuci smanjenoj masi i izvrsnoj aerodinamici postize maksimalnih 190 km/h.

I dvocilindarski 250 sada razvija 42 KS pri 10.000 o/min,a na Velikoj nagradi Irske u Ulsteru na cilju dostize 208 km/h.Taj je motor prvi u MZ-u imao aerodinamicki oklop od plastike.U daljnjem razvoju uvodi se suho kvacilo i povecava broj obrtaja motora: kod 125-ica na11.000 o/min a na 250-kama 10.500 o/min.

Takodje se smanjuje ukupna masa motora iz 1961. godine je 85 kg. za 125, a 125kg. za model od 250ccm.I brzine se povecavaju i

sada su 200 km/h za klasu 125, te 230 km/h za 250 sto je puno bolje od konkurencije.Samo za primjer, dvocilindarski suzuki je te godine jurio oko 205 km/h.Godine 1961. cilj je titular svjetskog prvaka u klasi 125ccm.MZ-ov fabricki vozac Ernest Degner nize uspjehe, ali usred sezone emigrira na Zapad, odmah pocinje voziti za suzuki i osvaja za njega naslov svjetskog prvaka.Nakon tog Degnerovog bjega pomalo prestaje razvoj u MZ-u,

koji se na trkama odrzao jos do sredine 70-tih.

Ipak zlatnim slovima zapisanina su dostignuca i uspjesi dvotaktnih trkacih motora MZ-ovog genijalnog konstruktora Walterra Kaadena i njegovog tima koji su postovali i najveci od najvecih, firme poput MV Aguste, Montese, Benelli, Bultaca, ali i Yamahe i Suzukija, sto mu sasvim sigurno daje pocasno mjesto medju moto legendama.

 

 

[snake 5 Napisano Decembar 29, 2007]

casopis je hrvatski "moto revija" izdanje 12.09.2006 evo i jos par fotki

 

[zverinjak 403 Napisano Januar 16, 2009]

Interesantni reklamni spotovi, kratka istorija......

 

http://www.youtube.com/watch?v=UMR833B-N7g Reklama II

za Vuju

Reklama III

MZ istroija

Reklama I

 

[MZ 80 Napisano Februar 15, 2010]

E ovo je istorija!

 

[wulfy 196 Napisano Novembar 25, 2010]

MZ poznata fabrika iz Istočne Njemačke. Fabrika koja ima zanimljivo porjeklo koje seže do 1906 godine kada Jørgen Skafte Rasmussen kupuje fabriku tekstila u Saksoniji. 1916 godine iz fabrike izlazi automobil pogonjen parom. Ime tog automobila je DKW što je skraćenica od Dampf-Kraft-Wagen, a to bi u prevodu značilo parom pogonjen automobil. Zbog neuspjeha on 1919 godine konstruiše dvotaktni agregat koji naziva Des Knaben Wunsch (mladićeva želja) i verziju tog dvotaktnog agregata 1920 godine ugrađeje i u svoj prvi motocikl kojeg naziva Das Kleine Wunder (malo čudo) što se ubuduće i uzima kao značenje skraćenice DKW. Od tada DKW postaje popularan po naprednim dvotaktnim agregatima. Fabrika se širi pa 1928 godine DKW preuzima Audi koji je tada bio u Saksoniji, da bi sledeće 1929 godine DKW postao najveći proizvođać motocikla sa 60.000 primjeraka izašlih iz fabrike te godine. Auto Union se formira 1932 godine od kompanija DKW, Audi, Horch i Wanderer. 1939 godine prestavljen je model koji je do sada najkopiraniji motocikl uopšte. Radi se o motociklu DKW RT 125 kojega poslije drugog svjetskog rata izrađuje britanski Royal Enfield (Flying Flea) i BSA (Bantam), sovjetski Minsk (M1A Moskva) i Komet (K 125), poljski SHL (MO1) i Sokół (125), američki Harley Davidson (Hummer 125), japanska Yamaha (YA-1), italijanski Moto Morini (125 Turismo), mađarski Csepel, a pravio ga je i istočnonjemački IFA, odnosno MZ sa istom oznakom RT 125. Odakle sada ova fabrika? Drugi svjetski rat se završava podjelom Njemačke na istočnu i Zapadnu, a Saksonija pripada Istočnoj Njemačkoj. Fabrika se seli na zapad (DKW) koja je danas poznata pod imenom Audi. Šta se dešava sa ostacima fabrike u Saksoniji?

 

Malo socijalističke istorije. 1945 godine na konferenciji održanoj na Jalti odlučeno je da se Njemačka podjeli na četri okupacione zone: Američku, Britansku, Francusku i Sovjetsku. Советская военная администрация в Германии (СВАГ) odnosno na njemačkom Sowjetische Militäradministration in Deutschland (SMAD) je upravljala sovjetskom okupacionom zonom Njemačke do uspostave Deutsche Demokratische Republik (DDR) 1949 godine. Ono što je nama bitno je da je SMAD donjela odluku o eksproprijaciji 65 tada postojećih industrija kako bi državala imala potpunu kontrolu nad proizvodnjom. Upravo u Saksoniji je SMAD formirao Industrieverband Fahrzeugbau, skraćeno IFA koja je objedinjavala proizvodnju vozila koja su se u predratnom periodu proizvodila na teritoriji Saksonije. Iz IFA konglemorata su se stvorile kompanije: Trabant, Wartburg, Barkas, Robur, Multicar, Simson i 1956 godine MZ (Motorenwerke Zschopau). Sa predratnim (velikim) iskustvom pravljenja dvotaktnih motora i sa razvojem tipičnim za kontrolisane privrede zadnja evolucija dvotaktnih agregata od strane MZ-a je viđena početkom osamdesetih godina kada je prestavljena serija ETZ (Einzylinder Teleskopgabel Zentralkastenrahmen). No, da bi stigli do ETZ serije moramo da se podsjetimo šta je to MZ nudio tržištu.

 

Pomenuli smo IFA i predradtni model RT 125. Poslije rata njegova proizvodnja u nešto izmjenjenom obliku počela je

1949 godine sa nazivom IFA DKW RT 125, snage 4,75 KS uspjevao je da razvije 75 km/h koji se pravi do

1954 godine kada umjesto njega na tržište dolazi unapređeni IFA RT 125/1 sa 5,5 KS i maksimalnih 80 km/h. Dalje unapređenje slijedi

1956 godine kada se pojavljuje i dobro poznato ime te model nosi oznaku MZ RT 125/2 sa 6 KS, dok se od

1959 godine proizvodi MZ RT 125/3 sa 6,5 KS koji se proizvodi do 1962 godine. Ovaj model se opet proizvodi od

 

 

1964 godine kada ima oznaku MZ RT 125/4 da bi se proizvodnja ove serije prekinula 1965 godine

 

Radilo se i na razvoju većeg modela koji bi trebao da ima zapreminu od 350 ccm. Tako da je 1952 godine prestavljen IFA BK 350 da bi 1956 godine ime promjenjeno u MZ BK 350. Ovo BK u imenu značilo je Boxer-Kardan. Za pogon se naravno koristio dvotaktni bokser motor radne zapremine 350 kubika koji je razvijao 17 KS pri 5.000 o/min. Jedinstvena konstrukcija za dvotaktni agregat do današnjeg dana. Ovaj motocikl se šezdesetih po licenci pravio u Kini. Ipak, u uslovima kontrolisane privrede proizvodnja ovakvog modela je bila je skupa pa nije bilo ni vremena da se izleče i neke dječije bolesti kao što je slabije napajanje lijevog cilindra (koje se u restauracijama uspješno rješava stavljanjem karburatora sa većim prečnikom) te se moralo poraditi na jeftinijem nasljedniku pa je za zadnju godinu proizvodnje ovog modela ubilježena 1959 godina.

 

 

Potpuno nova serija pojavljuje se 1956 godine i ima vrlo širok raspon modela sa oznakom ES što znači Einzylinder-Schwinge. Ta serija je smjenila predhodna dva modela postepeno. Pa krenimo redom,

1956 godine pojavljuje se MZ ES 250 Doppelport sa duplim izduvima (ne zato da podsjeća na BK modele već zbog odeređenih problema kod saogerevanja). Iz 250 ccm izvučeno je 12,5 KS i uz težinu od 180 kg bio je sposoban za 85 km/h. Sa fiksnim farom naprjed, nosačem prtljaga i Erlovom vješanjem na prednjem točku bio je prepoznatljiv model. Već

1957 godine montira se drugačiji izduv tako da je za MZ ES 250/0 snaga bila 14,25 KS, a uz smanjenu težinu od 162 kg postizao je brzinu od 105 km/h. Dalja evolucija slijedi

1961 godine kada je prestavljen MZ ES 250/1. Uz lakši ram ovaj model teži 153 kg dok je snaga povečana na 16,5 KS tako da je maksimalna brzina 115 km/h. Ovaj model se proizvodi najduže, sve do

1967 godine kada ga mjenja MZ ES 250/2 koji pravi revoluciju jer je motor za ram povezan preko gumenih nosača što je prvi put zabelježeno u moto-svjetu. Snaga je 17,5 KS dok je težina 156 kg a maksimalna brzina ostaje 115 km/h. Ovaj model je zamjenjen modelom sa oznakom EST, ali se od

1969 godine paralelno nudi i MZ ES 250/2 Trophy sa 19 KS i maksimalnih 120 km/h. ES 250 završava karijeru 1973 godine.

 

 

Uz razvoj modela ES 250 paralelno se radilo na lakšem modelu ES 175 koji djeli većinu tehničkih značajki sa većim modelom. Tako da je godinu poslije prestavljanje većeg modela, odnosno

1957 godine prestavljen MZ ES 175 radne zapremine 172 ccm iz koje izvlači 10 KS, a uz težinu od 159 kg sposoban je za 90 km/h. Godine 1959 snaga je povećana na 11 KS čime maksimalna brzina raste na 95 km/h. Ovaj model je bio konkurencija većem modelu, pa se čak i bolje prodavao. Sledeći model djeli većinu komponenti sa većim modelom kada su istovremeno prestavljeni

1961 godine tako da po ugledu na veći model manji ima oznaku MZ ES 175/1. 12,5 KS i težina od 149 kg omogućili su 100 km/h. Sledeći model iz

1967 godine sa oznakom MZ ES 175/2 djeli tehnologiju sa ES 250/2 kao što je elastična montaža motora. Ipak pošto ga je stigao model sa 150 ccm ovaj je se pravio samo za izvoz, a najviše ih je izvezeno u Poljsku i Čehoslovačku gdje postoje poreske olakšice za motore zapremine manje od 175 ccm. Radna zapremina je nešto povećana i iznosi 173 ccm dok je snaga 13,5 KS, a uz težinu od 155 kg maksimalna brzina je 105 km/h. Po ugledu na MZ ES 250/2 Trophy

1970 godine prestavljen je MZ ES 175/2 Trophy sa 14,5 KS sposoban da razvije 110 km/h. Prestanak proizvodnje ovog modela se zbio 1972 godine.

 

 

Kako je MZ BK 350 služio i kao motocikl na koji se kačila bočna prikolica to se i očekivalo od njegovog nasljednika MZ ES 250 ali zbog manje zapremine i samim tim nedovoljnog obrtnog momenta moralo je da se radi na razvoju većeg agregata te je

1961 godine prestavljen MZ ES 300 koji djeli iste komponente sa tada prestavljenim modelima ES 250/1 i ES 175/1. Zapremina je povećana na 293 ccm te ja razvijao 18,5 KS što je bilo dovoljno za 120 km/h koliko je razvijao bez bočne prikolice a kao takav model išao je u izvoz. Sa prikolicom mogao da razvije 100 km/h. Ipak, dizajnerski se bočni paneli i prednje svjetlo razlikuju od manjih modela tako da se stiče utisak posebnog modela. Proizvodio se do 1964 godine. Na kratko je proizvodnja obnovljena tokom 1966 godine.

 

 

Naslijednik modela RT 125 prestavljen je

1962 godine i kao i veći modeli ima oznaku MZ ES 125 sa motorom zapremine 123 ccm. Razvija 8,5 KS, a uz težinu od 115 kg uspjeva da razvije 90 km/h. Proizvodnja ovog modela traje do

1969 godine kada po uzoru na veće modele dobija ime MZ ES 125/1 Trophy koji sada može da razvije 10 KS i sposoban je za 100 km/h. U proizvodnji ostaje do 1977 godine.

 

Isto kada je prestavljen motor zapremine 125 kubika prestavljen je i veći motor koji se zasnivo na manjem tako da je iste

1962 godine prestavljen MZ ES 150 sa radnom zapreminom od 143 ccm iz kojih izvlači 10 KS što je uz težinu od 115 kg dovoljno za 95 km/h. Kao i svi modeli

1969 godine prestavljen je MZ ES 150/1 Trophy koji sada razvija 11,5 KS što je dovoljno za 105 km/h. Ovaj model se proizvodio do 1977 godine.

 

 

Uz razvoj modela ES 250/2 razvijao se i model sa klasičnom vilicom koji bi po razvitku ponio oznaku ETS što bi značilo Einzylinder-Telegabel-Schwinge. Tako je

1969 godine prestavljen MZ ETS 250 sa težinom od 151 kg i snagom od 19 KS. Godine 1971 usljedio je blagi redizajn. Ovaj model je i prvi izvozni model za zapadna tržišta te je za izvozni model snaga povećana na 24 KS. Taj izvozni model je bio daleko kvalitetniji i imao je petostepeni mjenjač (standardno četvorostepeni). Ovaj model se proizvodio do 1973 godine. Isto tako je

 

 

1970 godine prestavljen MZ ETS 150 sa težinom od 114 kg i snagom od 11,5 KS iz 143 ccm radne zapremine. Ovaj model se takođe pravio do 1973 godine. Isto tako se pravio od

 

1970 godine i najmanji MZ ETS 125 sa 10 KS sve do 1973 godine.

 

Dakle, te 1973 godine kada prestaje proizvodnja ETS modela te se nova serija pravi sa oznakom TS što je skraćenica od Telegabel-Schwinge tako da je

1973 godine prestavljen MZ TS 250 koji je iz 243 ccm izvlačio 19 Ks a preko četvorostepene mjenjačke kutije mogao je izvući 125 km/h. Ovdje se prvi put pojavljuje elektro-starter i 12 voltna električna instalacija kao luksuzni dodatak. Redizajn je uslijedio

1976 godine kada je prestavljen MZ TS 250/1 kojega je krasila petobrzinska mjenjačka kutija. Ovaj model je bio i najpopularniji MZ te se izvozio u više od 50 država. U proizvodnji ostaje do 1981 godine. Po istom pricipu kao i veći

 

1973 godine prestavljen je MZ TS 150 koji je imao snagu od 11,5 KS a uz pomoć male težine od 110 kg uspio je da dostigne 115 km/h. On se modernizovao uz veći model, a prestanak proizvodnje je usljedio 1985 godine. Uz ovaj model paralelno i iste

 

 

1973 godine prestavljen je i MZ TS 125 sa 10 KS sposoban da dosegne 105 km/h. I ovaj model se pravio do 1985 godine.

 

1981 godine je prestavljen MZ ETZ 250 kao zamjenik modela TS 250/1. Imao je disk kočnicu na prednjem točku koja je izgledala kao tadašnje brembo kočnice. Iako nisu imale brembo potis radile su se po licenci tog italijanskog proizvođača. Električne instalacije sa 12-voltnim naponom postaju standardne. Za izvoz se ugrađuje bolja uljna pumpa, dok se naprijed i nazad nalaze 18-colni točkovi.

 

 

 

Tehnički podaci za MZ ETZ 250:

 

Zapremina: 243 ccm

Snaga: 17 ili 21 KS

Težina: od 145 do 152 kg

Maksimalna brzina: 130 km/h

 

Poslije četri godine i uspješnosti serije ETZ lansiran je 1985 godine i model MZ ETZ 150 koji nasljeđuje TS 150 sa kojim ima malo šta zajedničko. Mogao se uzeti sa prednjom disk kočnicom, ali postojale su i verzije sa doboš kočnicama. Naravno usljedila je i verzija MZ ETZ 125

 

 

Tehnički podaci za MZ ETZ 150:

 

Zapremina: 143 ccm

Snaga: 12,2 ili 14,3 KS

Težina: od 118 do 122 kg

Maksimalna brzina: 110 km/h

 

Tehnički podaci za MZ ETZ 125:

 

Zapremina: 123 ccm

Snaga: 10,2 KS

Težina: od 118 do 122 kg

Maksimalna brzina: 100 km/h

 

Dalje unapređenje je usljedilo 1988 godine kada je prestavljen MZ ETZ 251 i MZ ETZ 301

 

 

Tehnički podaci za MZ ETZ 251:

 

Zapremina: 243 ccm

Snaga: 17 ili 21 KS

Težina: od 141 do 145 kg

Maksimalna brzina: 130 km/h

 

Tehnički podaci za MZ ETZ 301:

 

Zapremina: 291 ccm

Snaga: 23 KS

Težina: 145 kg

Maksimalna brzina: 135 km/h

 

Sudbina ETZ modela jednaka je i sudbini države zvane DDR. Pada berlinski zid, Njemačke se ujediniju i ubrzo 1991 godine MZ bankrotira. Turska kompanija kupuje licencu čime nastavlja proizvodnju modela ETZ 251 i ETZ 301 do 1997 godine, a ti modeli su se prodavali i van Turske, pa su se mogli kupiti i u Njemačkoj. Kada je 1990 godine nestalo zatvoreno istočnonjemačko tržište MZ se morao suočiti sa (daleko) modernijom konkurencijom te je odlučeno da se ETZ napravi sa četvorotaktnim agregatom. Za tu svrhu uzet je Rotax agregat zapremine 494 ccm. Zbog veće snage od 34 KS nešto je izmjenjen i ram i taj prvi četvorotaktni MZ imao je ime Silver Star. Zadnji je razvijen naslijednik dvotaktnog modela nosi ime ETZ 252. Imao je poboljšani dvotaktni agregat hlađen vodom. Napravljeno je nekoliko prototipova, ali zbog političke situacije ETZ 252 nikada nije zaživio kao komercijalni model, a to je zaravo bila zadnja faza evolucije dvotaktnog agregata po čemu je bila poznata pokrajna Saksonija.

 

O ponovnom rođenju fabrika poslije bankrota neki drugi put. Ovo je ukratko o komunističkom razvoju fabrike MZ koja je na ovim prostora (kako je to moderno sada reći EX-YU) ostavio dubok trag, pogotovo sa modelima MZ ES 250 i 150 (zvani televizor zbog dizajna prednjeg svjetla) i MZ ETZ sa četvrtastim cilindrima ...

[PICASOO MZ 425 Napisano Novembar 26, 2010]

^^ Bravo... ^^

[Vuja 35 Napisano Novembar 26, 2010]

Svaka čast, stvarno impresivno.

 

Ovo će na sajt, šta misliš Picasoo?

[MZ 80 Napisano Novembar 26, 2010]

Pravi jedan dokumentarni tekst, sa sve slikama!!

[makipn96 12 Napisano Decembar 10, 2011]

http://www.sweller.c...ry/hst_ms1.html

 

1922-1979 evo mako istorije

[miloshenda 566 Napisano Januar 17, 2012]

Par strana o modelu ETZ 251 ovde.

[ts-chopper 113 Napisano Januar 17, 2012]

Lep tekst, ali se nacitah nekih gluposti to je cudo jedno... ali s'obzirom da je ovo verovatni pisao neki novinar a ne motorista, onda je opravdano...

Posebno mi je zaniljiv deo:

"... da su i veciti "svorc" stidenti mogli priustiti motorcikl..."

 

I jos nesto... nov je kostao oko 1400- 2500 DM, sto ce reci vec od 700e sto je cena jednaka ocuvanim polovnjacima danas.... eto cena mu ne opada

[MoToM 3870 Napisano Februar 14, 2012]

Vec 1955.godine trkacki MZ od 125 ccm imao je na svojoj jednocilindricnoj dvotaktnoj masini roto-ventil,i razvijao je 15 KS sto mu je bilo dovoljno za postizanje 152 km/h. Sledece godine na trkama za Svetsko prvenstvo zablistao je mladi Ernst Degner, a njegov MZ postao je prava nocna mora za konkurenciju (ala ovo lepo zvuci). Za trkacku sezonu 1959. MZ je po prvi put angazovao jednog stranog vozaca-Svajcarca Luigi Taverija. U toku narednih 15 godina, na trkackim MZ-ima su se oprobali mnogi slavni vozaci, medju njima i Mike Hailwood, Silvio Grassetti i Garz Hocking. Trkacka 125-ica je 1960.godine imala 23.5 KS i maksimalnu brzinu od 180km/h, da bi se sledece godine snaga popela na 25 KS, a brzina na cak 193 km/h. Medjutim Degner je 1961.godine iskoristio trke u Svedskoj i prebegao na zapad, ponevsi sa sobom i strogo cuvane tehnicke tajne MZ-ovih dvotaktnih masina. Sve to je predao Suzukiju,i postao njihov fabricki vozac. Zahvaljujuci tome Suzuki je napravio svoj prvi uspesni trkacki motocikl sa roto ventilom, a vozio ga je i pobedjivao, naravno, Degner (eto sta se radi). U svakom slucaju Degnerovo bekstvo predstavljalo je tezak udarac, od kojeg se MZ-ovo Sportsko odeljenje nikada nije u potpunosti oporavilo.

Ko razume Engleski može da posluša dokumentarac od 30-tak minuta na Radio BBC 4 o Ernstu Degneru.

http://www.bbc.co.uk...gner_Defection/

[Patuljko89 1 Napisano Mart 6, 2013]

zanimljiv istorijat,meni je za oko zapao Es 250 Doppelport..cuo sam neki podatak da je radjen zamo jednu godinu i da je nesto malo primeraka uradjeno..ja nisam u stanju da nadjem nista o tom modelu pa ako bi neko mogao da okaci nesto vise o tom modelu tipa koliko je dugo radjen i kolika je serija tog modela uradjena bio bih mu jako zahvalan...

[Šumi Zmajček 1287 Napisano Mart 6, 2013]

[Šumi Zmajček 1287 Napisano Mart 6, 2013]

http://www.mz-doppelport.de/

[Pedja knx 1 Napisano Maj 20, 2013]

Ja sam ima MZ ETZ 250,predobar motor,zelja mi je da opet kupim takav ili 251.Ali jel ima neko mozda sliku neku da ubaci ako je izgledao boxer od 350??????

[Šumi Zmajček 1287 Napisano Maj 20, 2013]

E ovo je istorija!

 

 

 

 

 

[VladCan 249 Napisano Februar 20, 2014]

Ja sam imao tri i sva tri sam vozio kao da sam ih ukrao . Ne bi mi nista smetalo da imam jedan i danas, pogotovo sto bi ovde u Torontu bio prava senzacija. Jedino sto im je falilo je to sto nije na njima imalo nista da se radi - samo sipas "corbu" i vozis do iznemoglosti. Cak ni onaj sulundar od auspuha nisi mogao da promenis - kakvu god "pistaljku" da sam probao motor se samo vise drao i sporije isao . A sto je bio udoban i za jednog i za dvoje...

 

Za danasnje pojmove mu je jedina mana sto puno trosi. Meni su konstantno cugali oko 5,5L/100Km sto je za liter vise nego moj Majesty koji ide preko 150 ili litar manje nego moj Bandit od 110ks. A da, voleo je malo i da ljulja u krivini. Nikad nisam dostigao petlju da ga obaram kao Automatika.

[tomerc 1240 Napisano Februar 22, 2014]

MZ, godište 71-72, Auto(magazin) katalog - reklama

 

[Vuja 35 Napisano Avgust 29, 2014]